Onze winters veranderen. Daarmee de behoeften van onze paarden eveneens. Winters waarin de Elfstedentocht nog kon worden gereden… ze zijn al bijna een vage herinnering geworden.
Winters met frisse vrieslucht en een waterig zonnetje zijn vervangen door regen, regen en regen. Koude is voor een groot deel vervangen door vocht.
Voor veel eigenaren is dit -nog niet- aanleiding geweest voor een ander beleid. Toch kan het erg nuttig zijn om te kijken wat er anders, beter kan. Dat geldt weliswaar iedere winter opnieuw omdat ieder paard, elke nieuwe winter, andere behoeften kan hebben dan de winter ervoor.
Een algemene reden tot verandering is echter wel de temperatuur en vochtigheid.
Onze gedomesticeerde paarden stonden voorheen nog voor de ploeg. Woonden in de zomer buiten en gingen in de winter, permanent, naar binnen. Geen arbeid die erom vroeg om buiten te komen. Een dek was niet nodig. De wintervacht mocht volop groeien, het paard was voldoende beschermd tegen de winterkoude op stal. De toenmalige potstal zorgen voor een warme bodem.
Het latere recreatie- en sportpaard… kreeg minder kans om een wintervacht te ontwikkelen. Enerzijds omdat het paard veelal het jaar rond vooral op stal stond en anderzijds omdat de wintervacht niet wenselijk was tijdens de arbeid.
Ontwikkelde het paard toch een wintervacht dan werd/wordt deze vaak afgeschoren. Ter compensatie wordt een dek aangeboden… En deze deken-“gekte” – bereikte een tiental jaren geleden een soort van ongewenst hoogtepunt.
Een deken tegen de wind, een deken tegen de kou, een deken tegen de regen en soms drie dekens tegelijk. Hoewel er heel veel, heel goede dekens op de markt zijn, is iedere deken een belemmering voor gezonde processen. Het is daarom goed om iedere winter opnieuw, je af te vragen : IS er een deken nodig . Zo ja wanneer, dus onder welke weersomstandigheden.
Allereerst moet antwoord worden gevonden op de vraag hoe ernstig/nadelig/belastend de ontwikkeling van een wintervacht is.
Als dit absoluut ongewenst is, dan is het de moeite waard om te achterhalen of de argumenten om geen wintervacht te laten ontwikkelen, valide zijn.
Een veel gehoord argument is: Arbeid met wintervacht geeft teveel lichaamswarmte. Een zwetend paard maakt de wintervacht nat en de natte vacht droogt te langzaam waardoor kouvatten op de loer licht. Dit is zeer de vraag.
Een paard dat een goede coolingdown krijgt, daarna een zweetdeken op krijgt waaronder stro ter absorptie is gelegd en dan een half uurtje hooi staat te eten, zal niet te snel afkoelen. Aandachtspunt is wel dat er geen sprake mag zijn van veel wind.
Na het half uurtje de zweet deken eraf, stro afborstelen en verder, ruw voer etend, achter laten is zelden schadelijk. De lichaamswarmte immers, dampt naar buiten en houdt ook het vocht relatief warm totdat het is verdampt.
Belangrijk punt is dus: ruwvoer eten tijdens de periode van opdrogen. En niet in de wind of op de tocht staan.
Als je paard een wintervacht mag ontwikkelen heeft hij- met inachtneming van bepaalde voorwaarden- geen deken nodig.
Paarden zijn, van nature, goed bestand tegen regen wind en lage temperaturen. In de natuur echter zal het paard vrij snel kiezen om ergens heen te lopen waar er geen combinatie bestaat van regen en wind. Dus uit de wind gaan staan, achter een bosje of een rotswand… of uit de regen gaan staan, onder de bomen. De combinatie van regen en wind is lastig en in de natuur gelukkig vaak deels te vermijden.
Op onze kale Nederlandse weilanden… is weinig beschutting te vinden. Een schuilstal is dus nodig. De schuilstal heeft het liefst wat X-asvormige schotten erin zodat het paard, ongeacht de windrichting, toch uit de wind kan staan.
Staat je paard wel 24/7 buiten en mag je geen stal bouwen… denk dan aan bijvoorbeeld een trailer in je wei of wat grote stro balen die als muurtje worden opgestapeld.
Welke paarden hebben WEL de hulp van een deken nodig. En wanneer?
- Paarden die blootgesteld worden aan regen en aan wind. Dus totaal geen schuilmogelijkheid of windvanger hebben op de wei kunnen tijdens de langdurige periodes van regen en wind die we tegenwoordig kennen, soms de hulp van een regen deken nodig hebben als zij oud of zwak zijn en te weinig- DROOG- ruwvoer kunnen eten.
- Paarden die moeite hebben met de juiste vertering van voeding en dus moeite hebben om hun “kacheltje” te voeden, kunnen sneller bevangen raken door de koude en deken hulp nodig hebben.
- Paarden die, na hun arbeid, buiten moeten worden weggezet hebben bij regen en wind behoefte aan een deken.
- Paarden hebben zelfden behoefte aan een deken om warm te blijven. Alleen bij heel lage temperaturen en een snijdende wind kan hulp van een deken nodig zijn bij de zwakkere of oudere dieren. Ook hier geldt weer: de combinatie van wind.. met regen of lage temperatuur, maakt eerder een deken wenselijk.
Dus hoe meer windwering… hoe minder deken nodig is
In onze behoefte om goed voor ons paard te zorgen willen we zeker niet dat hij de onaangename ervaring van kou ervaart. Eigenaren die zelf vrij kouwelijk zijn, zijn vaak eerder geneigd om dekens te gebruiken voor hun paard. Wat we daarbij vaak vergeten is dat wij uit een warm huis, of warme auto komen en de buitentemperatuur dan als bijzonder koud ervaren. Dat beïnvloedt de beslissing. Bepalen of je paard werkelijk een deken nodig heeft doe je beter niet als je net uit de warmte komt, maar als je een paar uur hard buiten hebt gewerkt. Dat geeft een betere indicatie.
Paarden zijn geen mensen. Hun vacht is goed opgebouwd, bestand tegen koude. Hun spijsvertering – door de vele ruwvezels- erop gericht om zodanig hard te werken dat er warmte wordt geproduceerd, de kachel wordt opgestookt! In de winter immers eten zij – in de natuurlijke situatie- de overgebleven grassen ,langstellig en deels verdord. Ook takken en twijgen staan op het wintermenu want sappig gras is in de winter niet beschikbaar. Door het gehalte aan ruwvezel op te voeren, zorgt de natuur indirect voor goede brandstof voor de kachel!.
Probeer terughoudend te zijn! Daar is alle reden voor want een deken heeft veel nadelen.
- Invloed van UV licht op de gezondheid wordt extreem beperkt!
- Invloed van de elementen zoals regen, wordt teveel beperkt… Af en toe een regenbui is een gezonde douche!
- Invloed van zuurstof op de huid wordt teveel beperkt.
- De HEEL belangrijke sociale interactie die wordt verkregen door te groomen, wordt onmogelijk.
- Een deken, hoe goed passend ook, werkt beperkend –soms zelf pijnlijk- op de beweging. Kale plekken op de boeg en in de liezen getuigen van irritatie!
We zien veel klachten ontstaan ten gevolge van een deken. Natuurlijk worden er ook klachten door voorkomen. De balans ligt bij terughoudend gebruik van de deken. Met andere woorden: alleen als het echt nodig is en dan ook alleen op die dagen of dagdelen dat het echt nodig is.
N.B. bovenstaande artikel is geschreven door Margriet Cremers-Dudok van Heel Voor meer informatie ben je van harte welkom bij Silverlinde. Onze site www.silverlinde.com biedt al veel informatie over opleiding, cursus, natuurlijk product of veterinaire praktijk… maar even bellen mag natuurlijk ook 076-5424688
