Luchtwegklachten… Ze komen helaas vaak voor bij onze paarden. Wat zijn oorzaken en wat kun je doen om het te voorkomen of de hinder te beperken?
De hoofdoorzaak van luchtwegklachten bij paarden zijn de – relatief- ongezonde levensomstandigheden van onze paarden. Het lichaam van het paard is erop gemaakt om gedurende ca. 18 uur per etmaal, rustig te bewegen.. hapje /stapje.. en dan eens wat rusten. Slechts een aantal uren per etmaal is het lichaam echt in diepe rust, komen processen in een lagere versnelling. Het “wilde” paard bewoog zich dus rustig door het etmaal heen en in de buitenlucht. Vergelijken we dit nu met ons huidige paard, dan zijn de levensomstandigheden- althans voor wat betreft de longen- wel beduidend minder gunstig. Het stalpaard… staat ca. 22 uur per etmaal in een box. Beweegt relatief weinig en ademt lucht in die veel stof en vaak ook ammoniak bevat. Het lichaam beweegt weinig en daardoor is er een minder gestage doorstroming. Tijdens het werk worden de longen dan ineens heftig aangesproken. Een totaal andere situatie dan waar het ademhalingsapparaat oorspronkelijk op is ingesteld.
Het stalpaard met weidegang. De longen van dit paard hebben het al minder zwaar. Door een deel van het etmaal “verlost” ’te zijn van de stallucht, kunnen de longen redelijk herstellen. Helaas is de inademingslucht voor veel paarden in Nederland belast met ongezonde stoffen zoals uitlaatgassen, chemicaliën en pesticiden welke de “buurman” soms volop in de lucht verspreidt. Ook deze factoren hebben invloed op de longkwaliteit.
Het paard in een begrazingsgebied. De longen van deze paarden hebben het het minst zwaar. Dit blijkt al duidelijk uit het feite dat deze paarden zelden longklachten hebben. Paarden met een chronische longaandoening hebben over het algemeen heel weinig hinder meer als zij “gestald” worden in een begrazingsgebied.
Je ziet… de longen van onze paarden hebben het best redelijk zwaar. Het is dan ook niet verwonderlijk dat luchtwegklachten veel voorkomend en vaak ook beperkend zijn.
Met goed inzicht kan het (stal)management worden aangepast. Tevens kunnen veel klachten voorkomen worden met natuurlijke middelen en goede maatregelen. Zelfs kunnen bestaande klachten beduidend verminderen met goed management.
Maatregelen: Om te voorkomen dat je paard last van de luchtwegen krijgt zullen bovenstaande inzichten al kunnen helpen. Stof op stal, uitlaatgassen op de wei, pesticiden van de buurman… zijn zaken die we niet kunnen verhelpen. Kleine beperkingen van de hinder zijn vaak wel te realiseren. En veel kleine beetjes helpen. Een paar voorbeelden:
Probeer of je paard een box kan krijgen met een buitenluik of bij de buitendeur (mits er geen tocht is) Koude is voor een paard minder belastend dan stoffige inademingslucht. Probeer je paard op een moment op de weide te zetten waarop er zo min mogelijk verkeer langskomt. In de zomer kan dat vooraf aan de ochtend spits zijn of laat in de avond erna. In de winter zal het eerder midden op de dag zijn dat er frisse(re) lucht is buiten.
Probeer of de “buurman” even wil laten weten wanneer hij zijn gewas met pesticiden gaat bespuiten. Laat je paard die dag binnen met een dicht luik/deur. Probeer je paard vaker, mild, te laten beweging dan alleen een rij-uurtje per dag. Deel met een andere eigenaar de zorg voor een losloop moment in de bak wellicht of paddock. Of een graaswandeling. Bewegen bevordert de doorstroming en voorkomt ophoping onderin de longen. Eenmaal per dag even pittig hard werken (bijvoorbeeld op de wei of los in de bak, waardoor de ademhaling wat dieper wordt, schoont de longen ook goed op. LET OP. Strak aan de teugel lopen en dan hard werken heeft niet hetzelfde effect. Lange nek, bevordert het diep door ademen!
Probeer of de stal kan worden geveegd, opgestrooid, op momenten dat je paard buiten is, of aan het werk. Het vernevelen van de essentiële olie “Tea tree” over het oude strobed kapselt ammoniak deeltjes in. Als het verse stro wordt opgestrooid bovenop het oude strobed, krijgt het paard tijdens het scharrelen en eten van het stro, minder ammoniak binnen.
Wanneer welk middel? In de natuurgeneeskunde is het niet goed mogelijk om een algemeen middel tegen een bepaalde klacht of symptoom te noemen. We kijken vooral naar de totaliteit van het dier… de klacht is minder belangrijk. Vooral wil de natuurgeneeskundige weten: “Dier waarom ontwikkel nu juist jij, onder deze omstandigheden, deze klacht?” Want, immers, veel andere paarden ontwikkelen die klacht niet. We zoeken dus in de natuurgeneeskundig naar de oorzaak en pas dan weten we welke therapie het beste kan passen en welk exact middel van die therapie.
Een voorbeeld: Als mens kun je hoofdpijn bestrijden met een pijnstiller. Een regulier middel is een algemeen middel en werkt tegen bijna alle vormen van hoofdpijn. Maar wil je een natuurlijk middel inzetten dan moeten we kijken: Waar komt de hoofdpijn vandaan, wat is de oorzaak? Die heerlijke fles wijn van gisteren? Veel spanning tussen je schouderbladen? Een probleem met je ogen? Het middel wordt voor een belangrijk deel gekozen op de oorzaak van de klacht en niet op de klacht zelf. Zo is dat ook met luchtwegklachten.
Er zijn luchtwegklachten die veroorzaakt worden doordat het paard niet tegen droge lucht kan. Lucht die weinig vocht bevat, heeft vaak minder zuurstof en kan prikkelen waardoor het paard gaat hoesten. Uiteraard zijn er ook luchtwegklachten die veroorzaakt worden door een milde infectie. Een infectie is in principe geen probleem. We maken er allemaal van tijd tot tijd wel eentje door. Een luchtweg infectie is voor een paard in principe dan ook geen probleem. Hij is een beetje snotterig….. er ontstaat wat slijmophoping in de bronchiën.. of misschien zelfs in de longen… Op zich zal een paard met goede weerstand en onder de juiste omstandigheden, dit netjes zelf oplossen. Het kan echter tot een chronische ontsteking uitgroeien die op zijn beurt weer tot dampigheid kan leiden…
De vraag “Dier waarom ontwikkel juist jij dit probleem en WAT is er precies aan de hand“ bepaalt de aanpak. Er zijn geen algemene paarden, slechts individuen. Er is geen algemene oorzaak van luchtwegklachten.. er zijn er velen. En elke genoemde oorzaak pakt weer anders uit bij het specifieke dier.
Daarom leert de veterinair natuurgeneeskundige, tijdens een 3- of 4 jarige opleiding, de kracht en specialiteit van veel verschillende therapieën… zoals bijvoorbeeld homeopathie, fytotherapie, aroma therapie , bachbloesemtherapie en vele anderen. Op basis van de verzamelde informatie over dier en klacht maakt de therapeut, de keuze die is afgestemd op het individuele paard en diens omstandigheden.
Daar waar inzicht en maatregelen niet voldoende waren om luchtwegklachten effectief te voorkomen, moeten deze bijna altijd behandeld worden. Het kan een zinvolle overweging zijn om te zien of dat met natuurlijke middelen wil lukken. Echter: natuurlijk waar het kan…..regulier waar het moet!
Een paar algemene middelen kunnen wel eerst als symptoombestrijder worden ingezet. Is er binnen een week nog geen stabilisatie of verbetering dan zal een deskundige moeten worden ingeschakeld.
Algemene middelen vanuit de aromatherapie. In dit artikel bespreek ik alleen essentiële oliën. Bij allen geldt: Alleen inademen. In principe alleen op deskundig advies. Het paard moet de keuze krijgen om bij de olie vandaan te gaan!
• Essentiele olie van Tea tree en Citroen. Deze beiden hebben ieder op hun eigen terrein – een goede invloed op de weerstand. Het maakt een paard weerbaar tegen een infectie.
• Essentiele olie van Ceder kan helpen bij luchtwegklachten die het gevolg zijn van koude vochtigheid
• Essentiele olie van Den Abies bevat veel negatieve ionen en deze helpen bij de zuurstof binding. Het paard krijgt dan per inademing meer zuurstof binnen.
• Essentiele olie van Tijm is zeer krachtig. VRAAG ADVIES Deze olie helpt om slijm in bronchiën of longen op te lossen, als dat gebeurt kan het paard het ophoesten en is het risico voor chronische luchtwegklachten minder groot.
• Essentiele olie van Eucalyptus helpt om zuurstof te binden aan het bloed.
• Essentiele olie van Pepermunt dempt de hoestprikkel. Dit is iets wat we meestal niet willen. Hoesten is immers bedoeld om slijm naar buiten te werken en daarom is hoesten zinvol. Dampige paarden echter, hoesten door beperkte longcapaciteit. Het hoesten staat niet in relatie tot slijm. Het hoesten vernielt meer longblaasjes en is dus niet effectief.
De veterinaire natuurgeneeskunde kan veel, maar niet alles. Een integrale aanpak kan heel zinvol en nodig zijn. Eerst zien of maatregelen en natuurlijke middelen voldoende helpen om de kwaal te bestrijden of te verlichten en anders een integrale aanpak waarbij reguliere medicatie en natuurlijke middelen hand in hand gaan! Voor meer informatie ben je van harte welkom bij Silverlinde. Onze site www.silverlinde.com biedt al veel informatie over opleiding, cursus, natuurlijk product of veterinaire praktijk… maar even bellen mag natuurlijk ook 076 5424688
Margriet Cremers Dudok-van Heel / Silverlinde.com
