Ik leef in een andere wereld. Waar je in Nederland piekert over de keuze aan hoefbeslag, is hier in de buurt geen hoefsmid te vinden. Waar je je in Nederland zorgen maakt over de rekening van de dierenkliniek, kom je hier aan een dierenkliniek -vaak letterlijk- niet eens toe. Het leven is hier zwart witter en daarmee de keuzes ook. Het is een heel andere wereld en soms kunnen we ons niet voorstellen waar Nederlanders zich allemaal druk over maken. Omgekeerd geldt dat ook. Ik denk niet veel IJslander-eigenaren ooit een gedachte hebben gewijd aan de vraag: ‘Wat doe ik met mijn paarden als het oorlog wordt?’
Ik wel. Ik heb dat de afgelopen weken al veel vaker gedacht. Misschien komt dat omdat ik een levendige fantasie heb. Maar het oorlogsscenario is hier in Roemenië al eens werkelijkheid geworden en waarom niet opnieuw? Ik ken de verhalen van de oude mensen hier, over het afzwaaien van de Duitse bezetter in de nazomer van 1944. Het Roemeense leger werd in die nazomer van 1944 door de Russen ingezet om de Duitsers uit de heuvels rondom mijn dorp te halen. Die zaten daarboven in mitrailleurnesten en hoefden hun magazijnen slechts leeg te ratelen om in totaal 11.000 Roemeense soldaten de dood in te jagen. Simpelweg wraak van de Russen op de Roemenen omdat de Roemeense premier Antonescu aan het begin van de oorlog nog aan de kant van de Duitsers stond. Oog om oog, tand om tand.
De oude mensen in mijn dorp zeggen dat de Duitse bezetting ook al geen pretje was, maar toch nog een soort vakantie vergeleken met de komst van de ‘honden uit het Oosten’ zoals ze werden genoemd: de Russische bezetters die Roemenië binnenvielen en inlijfden. Antonescu was verjaagd, volk en koning hadden een staatsgreep gepleegd. Roemenië verklaarde de oorlog aan de Duitsers en vroeg de geallieerden dringend om ondersteuning. De geallieerden keken de andere kant op. Ze gaven –net als nu bij de Oekraïne- niet thuis.
En zo reden de tanks van het Rode Leger dit land binnen. Marcheerden er Russische soldaten door mijn lieftallige dorpje Oarba de Mureş. Ze schoten er de laatste Duitsers dood, joegen de Roemenen hun huizen uit, plunderden het hele dorp en namen alle paarden in beslag om af te voeren naar God weet waar. Er volgde 43 jaar bezetting door een communistisch regime dat zich volgens deskundigen het wreedste van heel het Oostblok mocht noemen.
Dat was in 1946. Nu zijn we ruim een halve eeuw verder. Op wereldschaal bekeken staan de Russen opnieuw aan de poort. Als ik uit Oarba de Mureş vertrek ben ik in vijf uur in de Oekraïne. Daar, waar sinds maanden op strategische plekken het leger zich verzamelt. Waar de Russische president onverbloemd meldt dat de NAVO niets te zoeken heeft in landen die tot de Russische invloedssfeer behoorden. Dat de NAVO daar weg moet. De leden van het voormalige Warschaupact. Dat zijn ook wij. Militaire strategen sluiten niet uit dat na de inname van de Oekraïne de Russische bezetter via de Zwarte Zee voet aan wal zal zetten in Roemenië. Waarbij een grootschalige oorlog in Europa niet onmogelijk wordt geacht.
Je leest dit en denkt misschien: nou nou, overdrijven is ook een vak. Maar de eerste keer dat ik naar Nederland reed en in Oostenrijk groepen Syrische vluchtelingen langs de autosnelweg zag lopen zal ik niet gauw vergeten. Een apocalyptisch beeld, iets wat je tot dan onmogelijk had geacht. Een beeld dat je kent van de TV, ver weg. Maar dat is niet meer zo.Our safe European home, ik ben er niet meer zo zeker van.
Ik sta in winters Roemenië en ik kijk uit over de wei, waar mijn paarden rustig staan te eten aan het voerhek. De vorst is mild deze dagen, de zon geeft al flink warmte, een koolmees zingt van voorjaar. En ik denk: wat moet ik doen als het oorlog wordt? Moet ik een spoedtransport achter de hand hebben? Moet ik een schietmasker kopen? ‘Je moet niks’, zegt mijn man. ‘Als het oorlog wordt, wordt het anders oorlog dan in 1940. Dan gaat er uiteindelijk wel een kernbom op en zijn we allemaal bij God.’ Mijn man is nuchter van verstand en zijn hart is vol vertrouwen. Dat van mij iets minder, zowel verstand als hart. Ik kijk naar mijn IJslandse kameraden. Ik kan alleen bidden voor en hopen op een goede afloop. Maar vandaag kondigde onze president aan dat er met urgentie meer Amerikaanse en Franse troepen in Roemenië zullen worden gestationeerd. Het laatste dat Poetin wil. We zitten hier even in een hele slechte film.
